E-Ticaret Modelleri (B2B, B2C, B2G, G2G, G2B, G2C, C2G, C2C)

E-ticaret modelleri; çalışma şekline, iş modeline ve platforma göre üç gruba ayrılır. Platformlara göre e-ticaret modelleri; mobil cihazlar ve sosyal ağlar üzerinden olmak üzere ikiye ayrılır. Yapılış şekline göre e-ticaret modelleri; B2C, B2B, C2B, C2C, B2E, B2G, G2B, G2G, G2C, C2G olarak farklı gruplara ayrılır. İş modeline göre dikey, yatay, pazaryeri, özel alışveriş siteleri, aracılık yapan siteler ve fırsat siteleri olarak gruplandırılır. E-ticaret yazılımı sahibi olan uğraşan işletmeler, kurumlar, devletler ve tüketiciler e-ticaret modelleri arasından birini kullanarak e-ticaret yapabilir. Türkiye’de en fazla kullanılan e-ticaret modelleri; B2B, B2C ve C2C’dir. E-ticaret modelleri içerisinde hacmi en büyük olan ise, B2B ticaret modelidir.

➡️ B2B E-Ticaret Modeli Nedir?

B2B; Business to Business, yani işletmeden işletmeye ticareti ifade eder. B2B e-ticaret sistemini benimsemiş olan firmalar, son kullanıcılarına doğrudan ürün satışı yapmaya çalışmazlar. Üretici firmanın toptancılara ya da toptancıların perakendecilere ürün satışı yapması, B2B e-ticaret modeline örnektir. İşletmeden işletmeye toptan satış mevcuttur. Şirketlerin tedarik ayağında bulunduğu e-ticaret modeli olarak da isimlendirilir. KOBİler açısından değerlendirildiğinde oldukça avantajlı bir sistemdir ve KOBİlerin çevrimiçi olarak mal ve hizmet alım satımını yapabilecekleri bir e-ticaret modelidir.

B2C e-ticaret modelini benimsemiş olan işletmeler ile B2B ticaret ayağını benimseyenler kıyaslandığında, B2B modeli stok ve lojistik açısından daha avantajlıdır. B2B e-ticaret modelinde müşterilere ürün ve stok gösterilir. Gelen siparişler üzerine tedarik kanalından müşteriye ürün temin edilir. Dolayısı ile stok yönetimi maliyeti açısından da avantajlı bir modeldir.

Medikal ürün satışı yapan bir firmanın hastanelere toplu medikal ürün satması ya da Alibaba.com bu iş modeline uygun örneklerdir.

➡️ B2C E-Ticaret Modeli Nedir?

B2C; Business to Consumer, işletmeden tüketiciye işlem yapılan ticaret türüdür. İşletme ürünü direkt nihai tüketiciye sattığı için satış döngüsü B2B, B2E ya da B2G’ye göre daha kısadır. Fiziki mağazalardaki satıştan tek farkı sanal mağaza üzerinden satış yapılıyor olmasıdır. Perakendecilik olarak da isimlendirilebilir. İşletmelerin geniş müşteri kitlesine ulaşmak için kullandıkları yönteme verilen isimdir. Tüketici ürünü anında almak ister ve devamlı aynı ürün alımı yapmaz. Direkt son kullanıcıyı hedeflediği için en popüler e-ticaret modelidir.

Hepsiburada, Amazon, Kitapyurdu, N11, ebebek.com, Idefix, Biletix, Yemeksepeti; B2C iş modeline uygun örneklerdir.

➡️ B2G E-Ticaret Modeli Nedir?

B2G; Business to Government olarak isimlendirilir. İşletmeden devlet ve devlet kurumlarına yapılan satışı ifade eder. Bu e-ticaret modelinde devlet bir ihale açar ve işletmeler bu ihaleyi online olarak takip edip katılım sağlar. İhaleyi kazanan işletme devlete ürün ve hizmet satışı yapar.

https://ekap.kik.gov.tr/ bu modele örnek verilebilir. İşletme ve ajansların satın alma gereksinimlerini öğrenebilmek için teklif yanıtları talep eden e-ticaret servisleri de B2G e-ticaret iş modeline örnek olarak gösterilebilir. Devlet kurumlarının kullanması için tasarlanan online başvuru ve veri tabanlarının kiralanmasına yönelik sistemler de B2G e-ticaret modeline dahildir.

➡️ G2G E-Ticaret Modeli Nedir?

G2G; Government to Government olarak tabir edilir. Devletten devlete internet üzerinden yapılan satış işlemleri bu modele dahildir. Devletler arası ürün ve hizmet sağlanması olarak da tanımlanır. E-ticaret modelleri arasında bulunan G2G, aynı zamanda devlet kurumlarının kendi aralarında yaptıkları ürün ve hizmet satış işlemlerini de kapsar.

Örnek vermek gerekir ise; Botaş ve Gazprom ya da Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası ve Avrupa Merkez Bankası arasındaki işlemler bu iş modelinin kapsamındadır.

➡️ G2B E-Ticaret Modeli Nedir?

G2B; Government to Business anlamını taşır. Devletten işletmelere şeklinde bir e-ticaret modelidir. İhale ya da farklı yöntemler ile devletten işletmelere yönelik gerçekleştirilen r-ticaret iş modelidir. Devlet kurumlarının ihtiyaç duydukları ürünleri alabilmek için oluşturdukları e-ticaret siteleri bu iş modeline dahildir.

Bu model kapsamında yapılan ticarette hedef kitle işletmelerdir. İnisiyatif ise hükümet kuruluşundadır. B2G e-ticaret modelinin tam tersidir. Eximbank kredileri ve devlet tarafından verilen destekler G2B iş modeline örnek olarak gösterilebilir.

➡️ G2C E-Ticaret Modeli Nedir?

G2C; Government to Consumer, yani devletten tüketiciye olarak tanımlanır. Devletin vatandaşlara online ortamda verdiği ürün ve hizmetler bu iş modelinin kapsamındadır. Devletin vatandaşlara verdiği hizmetler bu e-ticaret modeli içerisinde değerlendirilir. Pasaport ve kimlik belgesi alımı, G2C modeline dahildir. Aynı zamanda https://www.turkiye.gov.tr/ adresi yani e-devlet sistemi de G2C e-ticaret modeline örnektir.

Türkiye’deki ekonomik problemler ve meyve sebze fiyatlarındaki artışlar sebebi ile devletin e-tanzim programı da G2C iş modeli örneklerinden biridir. http://www.pttavm.com/ adresi devlet tarafından e-tanzim hizmeti verilir.

➡️ C2G E-Ticaret Modeli Nedir?

C2G; Citizen to Government olarak adlandırılır. Vatandaştan devlete olarak tanımlanan bu e-ticaret modeli; vatandaşların devlete karşı olan yükümlülükleri kapsamında değerlendirilir.

Örnek vermek gerekir ise; vatandaşın vergi, trafik cezası ve SGK ödemeleri C2G e-ticaret modeli kapsamındadır. E-devlet sistemi üzerinden devlete yapılan ödemelerin hepsi C2G e-ticaret modelidir. Ayrıca Gelir İdaresi Başkanlığı’nın resmi web sitesi üzerinden yapılan ödemeler de C2G modelinden sayılır.

➡️ C2C E-Ticaret Modeli Nedir?

C2C; Consumer to Consumer olarak tanımlanan tüketiciden tüketiciye e-ticaret modelidir. B2C ile paralel olan bir e-ticaret türüdür. Bu e-ticaret modelinde tüketiciler birbirleri ile çevrimiçi ortamda ticaret yaparlar. Açık arttırma ve ilanlar ile tüketiciden tüketiciye ticaret gerçekleştirilir. Tüketiciler için avantajlı bir kar sağlama yöntemidir. Tüketiciler ticari yükümlülük altına girmeden bu model ile e-ticaret siteleri üzerinden satış yaparlar.

Türkiye’de Sahibinden.com, Letgo ve Gittigidiyor.com bu e-ticaret modeli kapsamında faaliyet gösterir. E-Bay ve Craigslist gibi şirketlerin müşterileri tarafından da etkileşimi artıran bir sistemdir. E-ticaret modelleri içerisinde en popüler olan modellerden biridir.